* Naim Demirel, 'Fildişi Sahili Cumhuriyeti', BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Barışın Korunması, Derin Yayınları, 2003, s.359-372.

1. Tarihsel Arkaplan

Batı Afrika'nın en zengin devleti olan Fildişi Sahili 1960 yılında Fransa sömürgesinden kurtulduktan sonra bağımsızlığına kavuştu. Diğer ürünlerin yanında Kakao sayesinde Fildişi Sahili ekonomik zenginliğe kavuşmuştu. Bu zenginliğe rağmen, Aralık 1999'da askerler devrim yaparak yönetime el koydular. Askeri cunta yönetiminin ardından seçimler yapıldı. Seçimi askeri cuntanın lideri Robert Guei kazandı. Muhalefet lideri Alassane Quattara onun seçim hilesi yaptığını iddia etti. Guei yapılan protestolara dayanama­yarak istifa etmek zorunda kaldı. Guei'nin yerine Laurent Gbagbo geçti.

Eylül 2002'de ülkedeki muhalefet ordunun bir kısmı („Forces Nouvel- les") başarısız bir darbe teşebbüsünde bulundu. Muhalefet, ülkenin kuzeyini kontrol altına aldı. Bu olayın ardında etkin gerilimler de rol oynamıştır. Fildi­şi Sahili'nde komşu ülkelerden göç etmiş etkin, isyancı gruplar yaşamaktay­dı. ECOWAS^[1]'ın aracılığıyla hükümet ve üç isyancı grup ile bir ateşkes an­laşması imzaladı. Anlaşmaya göre bu ateşkes anlaşmasının uygulanmasını Fransız birlikleri denetleyecekti.

Aralık 2002'de savaş yeniden alevlendi. Güvenlik Konseyi seçilmiş hü­kümetin bu şekilde devrilmesi için yapılan faaliyetleri kınadı. Konsey Batı Afrika Devletlerinin (ECOMOG^[2]) denetleme grubu ("Monitoring Group") oluşturmasını desteklemiştir^[3].

Fildişi Sahili'nde çatışan taraflar Ocak 2003'de Linas-Marcousis'da ba­rış anlaşması imzaladılar. Bu anlaşmaya göre muhalefetin her birisinin bir bakanlıkla temsil edildiği ortak bir hükümet kurulacaktı^[4].

Güvenlik Konseyi BM Sözleşmesi'nin VII. bölümünde yer alan yetkiye dayanarak Batı Afrikalı ve Fransız birliklerini barış anlaşmasının uygulanması gözetlemekle görevlendirdi^[5]. Bu birlikler, hem kendi güvenliklerini sağla­mak ve hem de sivil halkın güvenliğini sağlamak üzere, silah kullanma yetki­siyle donatılmıştı^[6]. Hükümetin teşkili hususunda ve Linas-Marcoussis Barış Anlaşmasının uygulaması hususunda aralarında çıkan anlaşmazlıklar sebe­biyle muhalif grup „Forces nouvelles" Eylül 2003'te ortak hükümetten çekil­di. Bu olayın ardından Fildişi Sahili'ndeki gerilimler artarak devam etti.

Artık ülke fiilen ikiye ayrılmıştı. Bunun neticesinde ülkedeki insani kriz daha da derinleşti^[7]. 2003 yılının sonuna doğru hükümete bağlı çeşitli grupların^[8] ateşkes bölgesini aşarak Forces nouvelles'e saldırı denemesi sonucunda ülkede olaylar yeniden alevlendi. Ancak Fransız birliklerinin mü­dahalesiyle daha kötü neticelerin doğmasına engel olunabilmişti^[9]. 2004 Şubatında muhaliflerin hükümete geri dönmesinden sonra, Güvenlik Konse­yi S/RES/1528 (2004) sayılı kararı almıştır. Konsey barış sürecini emniyet altına almak için Fildişi Sahili'ne bir BM barış gücü (UNOCI) göndermeyi ka­rar altına almıştır^[10]. UNOCI'nin görevleri arasında ateşkes anlaşmasının gözetilmesi, birliklerin silahsızlandırılması, insani yardımların desteklenmesi ve hukuk ve düzenin sağlanması yer almaktaydı.

Mart 2004 tarihinde Fildişi Sahili'nin en büyük şehri olan Abidjan'da hükümeti protesto eden göstericilere karşı bir katliam yapıldı^[11]. Bu olay muhaliflerin ortak hükümetten çekilme kararı almasına yol açtı. Güvenlik Konseyi olayı kınadı ve barış sürecine engel olan kişilere karşı yaptırım uygula­yacağını dile getirdi^[12]. Bütün bunlara rağmen, Temmuz 2004'te çatışan ta­raflar, Accra (Ghana)'da 2005 yılında yeni bir seçim yapmak üzere bir program hazırlamak üzerine uzlaşmaya vardılar (,,Accra-NI-Abkommen")^[13].

2004 Kasım ayının başında hükümetin savaş uçakları ülkenin kuzeyin­deki isyancıların yerlerini bombaladı. Böylelikle de ateşkes anlaşması bozul­muş oldu^[14]. Bu gelişmeler üzerine Konsey, Fildişi Sahili Devleti'ne ve bazı şahıslara karşı yaptırım kararı aldı. Birkaç gün sonra yeni hava saldırıları mey­dana geldi. Hedeflerin arasında Fransız askeri üsleri de bulunmaktaydı. Bu saldırı sırasında bazı Fransız askerleri de hayatını kaybetti. Ancak, bu saldırı­larda Fransız birliklerinin kasten mi yoksa yanlışlıkla mı vurulduğu net olarak anlaşılamamıştır. Fransa, birliklerine saldırılmasına tepki olarak Fildişi Sahili hava savunma silahlarının büyük bir kısmını tamamen tahrip etti.

Fildişi Sahili ise savaş uçaklarının tahrip edilmesine reaksiyon olarak Abidjan'da, Fransızlara ve birçok yabancıya karşı gösteriler yaptı. Aynı za­manda Abidjan'daki muhalif partilerin ve bağımsız gazetelerin bürolarını talan ettiler. Bu provokasyonlar neticesinde çok sayıda yabancı uyruklu bi­rey ülkeden göç etti^[15].

Güvenlik Konseyi, Fransız birliklerinin ve UNOCI'nin görev alanını ge­nişletmişti. Birlikler görevlerini yerine getirmek için bütün gerekli araçları kullanma yetkisi ile donatıldı^[16]. Böylece artık, kuvvet kullanma sadece kendini korumayla sınırlı kalmadı; aynı zamanda yeni düşmanca fiilleri en­gelleyici kuvvet kullanmaya da izin verilmiş oldu.

Ülkenin güneyini yöneten Gbagbo güç paylaşımına karşı çıkmaktaydı. Gbagbo ülkede televizyon ve Radyo'yu kullanarak şiddet ve kin yayarak ülkeyi istikrarsızlaştırmaktaydı. 2004'de Kasım ayının ortalarına kadar 6000 yabancı uyruklu vatandaş ülkeden taşındı. 2005 yılında Güney Afrika'nın arabuluculu­ğuyla isyancılar ve ordu, 09 Haziran 2005'te silahsızlanma ve güç paylaşımı konusunda anlaşmaya vardılar. Ancak bu anlaşmaya uyulmadı.

Ocak 2006'da durum yeniden alevlendi. Birçok yerde, gösterilerde ya­ralananlar ve ölenler oldu. Bunun üzerine bazı kişilere karşı finansal yaptırım­ların uygulanması yönünde karar alındı. Bu kişilerin hesapları donduruldu.

Mart 2007'de Başkan Gbagbo, İsyancı lider Guillaume Soro ve Devlet Başkanı Burkina Fasu arasında yeni bir barış anlaşması imzalandı. 2010'da başkanlık seçimi yapıldı. Ardından yeniden çatışmalar başladı. Birçok insan hayatını bu çatışmalarda kaybetti.

BM gücü konvoyu da saldırıya uğradı. Mart 2011 sonunda iç savaştan kaçan insanların sayısı bir milyonu buldu. Nisan 2011'de seçimi kaybetmiş olan başkan Laurent Gbagbo, uluslararası toplumun meşru olarak tanıdığı seçimin galibi Alassane Ouattara'ya bağlı birlikler tarafından BM kuvvetleri­nin ve Fransız birliklerinin yardımıyla tutuklandı. Bundan sonra Ouattara meşru başkan olarak iktidara geldi^[17].

2. Güvenlik Konseyi Kararları

a) Güvenlik Konseyinin S/RES/1464 (2003) Sayılı Kararı

Güvenlik Konseyi 04 Şubat 2003 tarihinde S/RES/1464 (2003) sayılı kararı aldı. Konsey bu kararda, giriş bölümünün daha ilk paragrafında fiilen ikiye bölünmüş olan Fildişi Sahili'nin, bu fiili durumunu kabul etmediğini belirtmekte; Fildişi Sahili'nin bağımsızlık, egemenlik ve ülke birlik ve bütün­lüğünü tanıdığına dair ifadeleriyle reddetmektedir. Kararda sınır devletlerle olan iyi komşuluk ilişkileri, bölgesel işbirliği ve içişlerine karışmama prensi­binin önemi hatırlatılıyor. Konsey Fildişi Sahili hakkındaki daha sonraki ka­rarlarında da anılan bu iki hususu sürekli vurgulamıştır. Kararda krizin barışçı yollarla çözülmesine yönelik girişimlerin ve bu tür çalışmaların önemi vurgu­lanmıştır.

Bu ifadelerden sonra Konsey, Fildişi Sahili Devleti'ndeki mevcut du­ruma ve istikrarı bozucu mevcut gelişmelere dayanarak bölgede uluslararası barış ve güvenliği tehdit edildiğinin tesptini yapmıştır^[18]. Konsey ayrıca 23 Ocak 2003 tarihli Linas-Marcoussis (Fransa) Anlaşmasının bütün taraflarca, gecikmeksizin ve eksiksiz bir biçimde uygulamasını istemiştir^[19].

Konsey bu sözleşmede öngörülen kontrol komitesinin üyelerinden sözleşmenin bütün maddelerinin tamamıyla uygulanması için gereken özeni göstermelerini istemiş ve bütün taraflardan bu komiteyle işbirliği yapmala­rını talep etmiştir^[20]. Kararda 19 Eylül 2002 tarihinden beri işlenen insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini kınamış ve sorumluların yargı önüne çıkartılmasının zorunlu olduğunu ifade ettikten sonra, hükümetle birlikte bütün taraflardan insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlalle­rine ve tecavüzlere engel olmak için gerekli bütün önlemleri almalarını is­temiştir. Özellikle bu tür eylemler hangi ırktan olursa olsun sivillere karşı işlenmişse, daha da titiz davranılmasını istemiştir^[21].

Kararda Konsey BM Sözleşmesi'nin VII. Bölümüne göre hareket etti­ğini ifade etmiş ve bütün üye devletlerden BM Sözleşmesi'nin VII. bölümüne göre ECOWAS birliğine katılmalarını ve ECOWAS'ı destekleyen Fransız birlik­leriyle birlikte personelin serbest dolaşma ve can güvenliğinin sağlanması için gerekli bütün önlemleri almalarını talep etmiştir^[22].

Komşu devletlerden barış sürecini desteklemeleri ve Fildişi Sahili'nin toprak bütünlüğünü ve güvenliğini tehlikeye atacak hareketlerden uzak durmalarını istemiştir. Özellikle, silahlı grupların ve paralı askerlerin kendi topraklarında hareket etmelerine izin verilmemesini ve hafif silahlar dahil olmak üzere kendi topraklarındaki bütün illegal silah ticaretine engel olma­larını istemiştir^[23].

b) Güvenlik Konseyinin S/RES/1479 (2003) Sayılı Kararı

Güvenlik Konseyi 13 Mayıs 2003 tarihinde 1497 sayılı kararın giriş kıs­mında 4 Şubat 2003 tarihli S/RES/1464 (2003) sayılı kararını ve 18 Mart 2003 tarihli S/RES/1467 (2003) sayılı kararlarını hatırlatarak, Fildişinin ba­ğımsızlığını, egemenliğini ve ülke bütünlüğünü vurgulamış, anayasaya aykırı bir şekilde yönetimin ele geçirilmesi yönündeki her teşebbüsün karşısında olduğunu bildirmiş, iyi komşuluk ilişkileri içinde olmak ve bölgesel işbirliği ve başka devletin içişlerine karışmama prensiplerine dikkat çekmiştir. Konsey ayrıca 24 Ocak 2003 tarihli Fildişi'ndeki politik güçlerin arasında imzalanan Linas-Marcoussis Antlaşmasına tam destek verdiğini bildirmiştir.

Güvenlik Konseyi Fildişi Sahili'ndeki mevcut durumun bölgede ulusla­rarası barış ve güvenliği tehdit ettiği tespitini yapmıştır^[24].

Kararda, başlangıçta altı aylık süreyle bir barış gücü MINUCI'yi^[25] oluşturma kararı verdi. MINUCI başka görevlerin yanında, Fildişi Sahili'ndeki taraflarca Linas-Marcoussis antlaşmasının uygulanmasının sağlanmasını kolaylaştırma görevi üstlenmiştir^[26]. Ayrıca BM Genel Sekreterinin özel danışmanını çalışmalarında, politik ve hukuki sorunlarda desteklemek üzere küçük bir grup oluşturulacağı da ifade edilmiştir^[27].

Konsey bu kararda Fildişili politik güçlerden Linas-Marcoussis Antlaş­masını tamamıyla ve gecikmeksizin uygulamalarını istemiştir^[28]. Konsey ayrıca, 19 Eylül 2002 tarihinden beri Fildişi Sahili'nde işlenen insan hakları ihlalleri ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerinin sorumlularının yargı önüne çıkartılmasını önemle vurgulamış ve Konsey Fildişili bütün taraflardan başka insan hakları ihlalleri ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerinin önlenmesini, sivil halkın bu ihlallere karşı korunmasını özellikle talep etmektedir^[29].

Kararda hızlı bir şekilde silahsızlandırmanın ve silahlı birliklerin hızlı bir şekilde dağıtılmasının önemine dikkat çekilmiştir^[30].

Konsey bütün taraflardan MINUCI'ile onun görevi kapsamında işbirliği yapılması, bütün ülkede personelin serbest dolaşmasının sağlanması ve yine aynı şekilde insani yardım organizasyonlarının çalışanlarının da serbest dola­şımının güvenliğinin sağlanması ve sığınmacılar ve yerlerinden zorla çıkartı­lanlar için güvenli ve sürekli çözüm arayışlarının desteklenmesini istemiş- tir^[31].

Konseyi'n bu kararında bütün devletlerden barış sürecine destek vermelerini, Fildişi Sahili'nin güvenlik ve ülkesel bütünlüğünü tehlikeye ata­cak her türlü hareketleri terk etmelerini, özellikle silahlı grupların ve asker­lerin kendi ülkelerinde faaliyet yürütmelerini engellemelerini istemiştir^[32].

Ayrıca çatışmanın bütün taraflarından S/RES/1460 (2003) sayılı karara uygun olarak, uluslararası hukuk sorumluluğuna aykırı olan çocukların ordu­ya alınması uygulanmasının derhal sona erdirmesi bu kararda talep edilmiş- tir^[33].

Bu karara göre Genel Sekreterin, bu kararın icrasıyla ilgili olarak her üç ayda bir rapor sunması kararlaştırılmıştır^[34].

c)    Güvenlik Konseyi'nin S/RES/1527 (2004) Sayılı Kararı

Güvenlik Konseyi 4 Şubat 2004 tarihinde aldığı S/RES/1527 (2004) sa­yılı kararla Fildişi'nin bağımsızlığı, egemenliği ve ülkesel bütünlüğünün altını çizmiş ve iyi komşuluk ilişkileri, birbirlerinin iç işlerine karışmamanın ve böl­gede devletlerin aralarındaki ilişkilerde işbirliğinin önemini vurgulamıştır. Ayrıca 24 Ocak 2003 tarihinde imzalanan Linas-Marcoussis antlaşmasını desteklediğini ifade etmiştir.

Konsey bu kararda Linas-Marcoussis Antlaşmasını imzalayanlardan bu sözleşmeden doğan yükümlülüklerini derhal yerine getirmelerini istemekte- dir^[35].

d)    Güvenlik Konseyi'nin 1572 (2004) Sayılı Kararı

2004 yılının sonlarına doğru çatışmaların yeniden baş göstermesine engel olmak ve tarafları barış antlaşması imzalamak üzere masaya oturtmak amacıyla Güvenlik Konseyi 15 Aralık 2004 tarihli ve S/RES/1572 (2004) sayılı kararı aldı. Konsey bu kararın giriş kısmında Fildişi'ndeki durumun önceden olduğu gibi bölgede uluslararası barış ve güvenliği tehdit eder olduğu tespi­tini yapmıştır. Konsey kararda açıkça BM Sözleşmesi'nin VII bölümüne göre karar verdiğini ifade etmiştir. Kararda Fildişi Sahili Silahlı Kuvvetleri (FANCI) tarafından yapılan hava saldırısının 3 Mayıs 2003 tarihinde imzalanan ateş­kes antlaşmasını ihlal ettiği tespiti yapılmış ve bu saldırı kınanmış ve taraf­lardan ateşkes antlaşmasına riayet etmeleri talep edilmiştir^[36]. Konsey Fil­dişi Sahili Cumhuriyeti'nin başkanından, Fildişili siyasi partilerden derhal sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmelerini istemiş- tir^[37].

Konsey bütün Fildişi Sahili resmi makamlarından radyo ve televizyon yayınlarında kin, hoşgörüsüzlük ve şiddet tahriki yapmaktan vazgeçmelerini istemiştir. Konsey Fildişi Sahili hükümetinden ve diğer kuvvetlerden sivil halkın, özellikle yabancı vatandaşların ve onların mallarının güvenliğinin sağlanmasını istemiştir^[38].

Güvenlik Konseyi bu kararında Fildişi Sahili'ne karşı bazı yaptırımları da belirlemiştir. Özellikle çatışmalardan sorumlu kişilere yaptırımların doğ­rudan etkisini sağlamak üzere, belirli bazı kişilere seyahat yasağı ve finansal yaptırımlar uygulama kararı alındı^[39]. Kararda bütün devletlerin silah satış­larının özellikle savaş uçağı ve askeri malzemelerin hangi ülkeden geldiğine bakılmaksızın, satış ve nakliyesine kendi ülkelerinde izin vermemeleri isten­miştir. Bu kararla birlikte, 13 ay süreyle geçerli olmak üzere, Fildişi Sahili'ne karşı hemen silah ambargosu başlatıldı^[40].

Kararda bütün devletlerden, hakkında seyahat yasağı koyulan kişilerin kendi ülke topraklarından geçmelerine ve ülkeye giriş yapmalarına engel olmalarının beklendiği bildirilmiştir. Ancak buna kendi ülke vatandaşları dâhil edilmemiştir^[41]. Yine bu kişilere ait olan ya da kontrol ettikleri maddi değerlerin dondurulması hususunda devletler sorumlu tutulmuşlardır^[42]. Bireylere uygulanan yaptırımların yönetimi için Konsey bir komite kurdu^[43]. Bu yeni komite yaptırımların silah ambargosu dâhil olmak üzere istisnaları hakkında karar verecektir. Yaptırımlara karar veren devletler günlük hayatın akışı içinde lazım olan ihtiyaçları ya da acil harcamaları yaptırımlardan hariç tutabilir. Bunun için tek şart Yaptırım Komitesinin iki iş günü içinde bu hariç tutma kararına itiraz etmemiş olmasıdır^[44]. Bu seyahat yasağı ve finansal yasaklar 12 ay süreyle geçerli olacaktır^[45]. Fildişi Sahili'nde çatışan taraflar bu zaman içinde Güvenlik Konseyi'nin taleplerini yerine getirmemesine rağmen, Konsey açıkça yaptırımların uygulanmasından vazgeçmişti^[46]. 2005 yılının ilk yarısında barış süreci yeniden başladı ve Pretoria'da yeni bir zirve yapıldı^[47]. Güvenlik Konseyi Licorne ve UNOCI 'ın görevini yılsonuna kadar uzattı ve görevinin kapsamını da genişletti^[48]. 2005 Sonbaharında Fildişi Sahili'nde seçim planları yapıldı. Görünen o ki, Güvenlik Konseyi bu olumlu gelişmeleri kişilere uygulanan yaptırımların yürürlüğe koyulması sebebiyle tehlikeye atmak istememiştir^[49].

Bu sebeple yaptırım komitesi yaptırımların uygulanacağı kişiler listesi hazırlamamıştır. Ancak herhangi bir şey yapmadan da kalmamış, kişilerin listeye dâhil edilmesi ve listeden çıkartılması esaslarını gösteren yönerge hazırlamıştır^[50].

e)    Güvenlik Konseyi'nin S/RES/1962 (2010) Sayılı Kararı

Güvenlik Konseyi 20 Aralık 2010 tarihinde aldığı S/RES/1962 (2010) sayılı kararla, Fildişili taraflardan halkın iradesine saygı göstermesi ve bağım­sız komisyon tarafından açıklanan seçim sonuçlarını kabul etmelerini talep etmiştir^[51].

Konsey bu kararında ülkenin çeşitli yerlerinde insan hakları ihlallerini ve özellikle cezasız kalan cinsel suçları ve insancıl hukuka aykırılıkları kına­mıştır^[52]. Konsey bütün Fildişili taraflardan çocuklar, kadınlar ve sürgünde- kileri korumalarını talep etmiştir. Konsey taraflardan ayrıca bu tür eylemleri önleyecek gerekli önlemleri almalarını da istemiştir^[53].

Konsey Fildişinde bütün ilgililerden medya yayınlarında halkı kin, hoş­görüsüzlük ve şiddete tahrik etmekten uzak durmalarını istemiştir^[54].

f)    Güvenlik Konseyinin S/RES/1975 (2011) Sayılı Kararı

Güvenlik Konseyi 30 Mart 2011 tarihinde aldığı S/RES/1975 (2011) sayılı kararında daha önceki verdiği S/RES/572 (2004), S/RES/1893 (2009), S/RES/1911 (2010), S/RES/1924 (2010), S/RES/1933 (2010), S/RES/1942 (2010), S/RES/1946 (2010), S/RES/1951 (2010), S/RES/1962 (2010), S/RES/1967(2011) ve S/RES/1968(2011) sayılı kararlarına atıfta bulunmuş ve Fildişi Sahili'nde seçimlerden sonra baş gösteren olayların barışçıl yollarla çözümlenmesi arzusunu ve genel olarak politik çözüme ulaşılmasının gerek­liliğini ifade etmiştir.

Kararda Fildişi Sahili'nde işlenen ağır uluslararası hukuk ihlalleri, insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlalleri ve özellikle uluslararası mülteci hukuku ihlalleri kınanmıştır. Konsey, çatışmalara katılan tarafların sivil perso­nelin korunmasında ve bu insani yardımların hızlı ve engellenmeksizin ulaşı­mını sağlamak konusunda ana sorumluluk sahibi oldukları vurgulamıştır. Ayrı­ca Konsey kadınlar ve barış hakkındaki S/RES/1325 (2000), S/RES/1820 (2008), S/RES/1888 (2009) ve S/RES/1889 (2009) sayılı kararlarını ve çocuklar ve silahlı çatışmalar konusundaki S/RES/1612 (2005) ve S/RES/1882 (2009) sayılı kararlarını ve sivillerin korunmasına ilişkin S/RES/1674 (2006) ve S/RES/1894 (2009) sayılı kararlarını hatırlatmıştır.

Konsey, İnsan Hakları Komisyonunun, ülkedeki insan hakları ihlallerini araştırmakla görevli bağımsız uluslararası bir araştırma komisyonunun ülke­ye gönderilmesine ilişkin 25 Mart 2011 tarihli kararını desteklemiştir.

Kararda ayrıca ağır insan hakları ihlallerinin sorumlularının yargı önü­ne çıkartılacağını vurgulanmıştır. Konsey, Fildişi Sahili devletinin insan hakla­rını, temel hak ve özgürlükleri desteklemek ve korumakla sorumlu olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca bütün ihlallerle ilgili araştırma yapma ve bu fiillerin sorumlularını yargı önüne çıkarma konusunda sorumlu olduğunu da bildir- m iştir.

Konsey, kararında Fildişi Sahili'nde sivil halka karşı yapılan saldırıların aynı zamanda insanlığa karşı suç teşkil ettiğini ifade edilmiştir. Bu tür eylem­leri işleyenler uluslararası hukuka göre hesaba çekilecektir. Konsey, Ulusla­rarası Ceza Mahkemesinin Roma Statüsü 12/3. maddesi gereğince Fildişi Sahili hakkında karar verebileceğini ifade etmiştir.

Kararın giriş kısmının sonunda Konsey, yeniden Fildişi Sahilindeki du­rumun uluslararası barış ve güvenliği tehdit etmeye devam ettiği tespitini yapmaktadır^[55].

Konsey BM Sözleşmesi'nin VII. bölümü çerçevesinde hareket ettiğini belirterek, Fildişi Sahilli bütün taraflardan ve diğerlerinden açıkça halkın iradesine saygı duymalarını ve ECOWAS^[56], Afrika Birliği ve diğer Uluslara­rası birlikler tarafından tanınan seçimi, Alassane Dramane Ouattaras'ı baş­kan olarak kabul etmelerini ve derhal şiddetten vazgeçmelerini istemiştir.

Kararda başkan Laurent Gbagbos'un derhal istifa etmesi istenmiş^[57] ve Fildişi devlet kurumlarının ve savunma birimlerinin halk tarafından seçil­miş olan Başkan Alassane Dramane Ouattara'nın otoritesine bağlanmaları talep edilmiştir^[58]. Konsey uluslararası hukuk ihlallerinin sorumlularının yargılanacağını vurguladı ve bütün tarafların, özellikle Laurent Gbagbos'a bağlı birliklerin UNOCI^[59] ile sınırsız bir şekilde işbirliği içinde çalışmalarını istemiştir^[60].

Konsey, Fildişi'nde sivil halka, özellikle kadınlara ve çocuklara, ülke içinde başka yerlere sürgün edilenlere ve ülkedeki yabancı vatandaşlara karşı şiddet kullanımını ve diğer insan hakları ihlallerini; özellikle sivillerin ortadan kaybolması, çocukların katledilmesi, kadınlara tecavüz edilmesi ve diğer cinsel istismara uğratılmaları gibi fiilleri kınamıştır^{[61] [62]}. Konsey bütün taraflardan UNOCI ve onu destekleyen Fransız birlikleriyle işbirliği yapmala­rını, ülkenin her yerine engellenmeden girebilmelerinin derhal sağlanmasını ve bunların çalışmalarını serbestçe yapabilmelerinin garanti altına alınması­nı istemiştir .

Konsey taraflardan 25 Mart 2011 de kurulan Bağımsız uluslararası araştırma Komisyonunun çalışmalarında işbirliği yapmalarını talep etmiş- tir^[63]. Ayrıca Fildişi'ndeki bütün taraflardan BM kurumlarıyla ve diğer insani yardım kuruluşlarıyla sınırsız işbirliği yapmalarını talep etmiştir^[64].

Konsey Fildişindeki ağır insan hakları ihlallerine ve insancıl hukuka ay­kırılıkların sorumlusu olan kişilere karşı yaptırımlar uygulama kararı almıştır. Bu yaptırımlar seyahat yasağı ve finansal önlemlerdir^[65].

3.     Kararların Değerlendirilmesi

Güvenlik Konseyi Fildişi Sahili hakkında verdiği kararlarda, ülkedeki kriz ile ilgili olarak gerek genel ve gerekse somut açıklamalarda bulunmuş­tur. Özellikle çatışmalarda çocukların kullanılmasının durdurulmasını talep etmiştir. BM ve insani yardım organizasyonlarının personellerinin güvenliği ve serbest dolaşımı meselesine de kararlarında temas etmiştir. Sivil halka yapılan saldırıları kınamıştır. Konsey, insancıl hukuk ihlalleri faillerinin yargı önüne çıkartılmasının talep etmiştir. Ayrıca, mültecilerin yurtlarına geri dö­nüşünün sağlanmasını talep etmiştir.

Güvenlik Konseyi kişilere karşı yaptırım kararları almış, ancak bu kara­rı uygulamaya koymamıştır. Görünen o ki, Konsey esas itibarıyla kişilere karşı yaptırım tehdidiyle neticeye ulaşma iradesi taşımaktadır.

Güvenlik Konseyi, kararlarında uluslararası barış ve güvenliğin tehdi­dini aşağıdaki hususlara dayandırmıştır.

-       İnsan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlalleri^[66],

-       İnsancıl hukuk ihlalleri faillerinin yargılanmaması^[67],

-       Çocukların askere alınmaları^[68],

-       Yabancı sivillere karşı şiddet uygulanması^[69],

-       Ateşkes anlaşmasının ihlali^[70].

-      Mültecilerin ve yerlerinden çıkartılanların geri dönüşlerinin sağlan­ması^[71],

-      İnsani yardım kuruluşlarının çalışanlarının ve BM personelinin ser­best dolaşımlarının ve güvenliklerinin sağlanması^[72].